بررسی انواع باکس ساب‌ووفر خودرو
بررسی انواع باکس ساب‌ووفر خودرو
بررسی انواع باکس ساب‌ووفر خودرو؛ ساب ووفر در واقع نوعی بلندگوست که وظیفه پخش فرکانس‌های پایین را
بر عهده دارد. این بلندگوها معمولاً در اندازه‌های 20، 25، 30 و 35 سانتی‌متر تولید می‌شوند. اما مهم‌تر از خود ساب،
محفظه‌ای است که در آن نصب می‌شود. انتخاب باکس مناسب برای ساب ووفر یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عملکرد
نهایی سیستم صوتی خودرو به شمار می‌آید. شرکت‌های معتبر همچون Pioneer، Kenwood، JVC و JBL، در کاتالوگ
محصولات خود، نوع باکس پیشنهادی برای هر مدل ساب ووفر را ذکر می‌کنند. اما آیا می‌دانید تفاوت باکس‌ها در چیست؟
چند نوع باکس وجود دارد و انتخاب هرکدام چه تاثیری بر کیفیت صدا خواهد داشت؟ در این مقاله از بیسلند شاپ به بررسی
دقیق این موضوع می‌پردازیم.
.
باکس ساب ووفر چیست و چرا اهمیت دارد؟
محفظه یا باکس ساب ووفر، جعبه‌ای معمولاً چوبی (از جنس MDF) است که ساب داخل آن نصب می‌شود. اصول عملکرد
ساب ووفرها بر مبنای جابه‌جایی حجم زیادی از هوا است. برخلاف تیوترها که نیاز چندانی به محفظه خاصی ندارند، ساب‌ها
برای تولید بیس عمیق و قدرتمند، نیازمند فضایی کنترل‌شده در پشت خود هستند.
نبود این فضا، مانند نصب ساب ووفر بر روی طاقچه خودرو بدون باکس، منجر به افت محسوس در حجم و کیفیت صدای باس
می‌شود. به بیان ساده‌تر، همان‌طور که در یک طبل وجود هوای فشرده بین دو سطح باعث تولید صدا می‌شود، در ساب‌ووفر
نیز محفظه پشت بلندگو در کیفیت صدا نقش اساسی دارد. از این‌رو، عایق‌کاری درب‌های خودرو نیز می‌تواند به بهبود
کیفیت باس و جلوگیری از نویزهای اضافی کمک کند.
.
انواع ساب ووفر: اکتیو و پسیو
در بحث بررسی انواع باکس ساب‌ووفر، بهتر است بدانید که ساب ووفرها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- ساب ووفر اکتیو:
این ساب‌ها به همراه آمپلی فایر داخلی عرضه می‌شوند و در یک باکس از پیش طراحی‌شده قرار دارند. عملکرد آنها دقیق‌تر
و معمولاً صدای بهتری تولید می‌کنند چرا که توسط مهندسان در کارخانه، تیون و تنظیم شده‌اند.
- ساب ووفر پسیو:
این نوع، ساب ووفرهایی هستند که بدون آمپ داخلی فروخته می‌شوند و برای نصب به یک آمپلی‌فایر جداگانه و طراحی
یک باکس مناسب نیاز دارند. کیفیت صدای نهایی ساب‌های پسیو به شدت وابسته به طراحی باکس است.
.
معرفی انواع باکس ساب‌ووفر خودرو
به طور کلی باکس‌ها به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
1. باکس سیلد (Sealed)
•ویژگی‌ها:
- کاملاً بسته و بدون منفذ (پورت)
- عملکرد شبیه کمک‌فنر با انعکاس هوا
- کنترل بهتر بر حرکت مخروط ساب
- بیس دقیق‌تر و باکیفیت‌تر
- نیاز به حجم کمتر نسبت به پورتد
♦مزایا:
- کیفیت صدای بالا و ابعاد کوچک‌تر
- طراحی منعطف در اشکال مختلف
- افت کیفیت کمتر در طول زمان
◊معایب:
- صدای باس کمتر
- احتمال گرم شدن سیم‌پیچ به دلیل عدم جریان هوا
2. باکس پورتد (Ported)
•ویژگی‌ها:
- دارای پورت (خروجی هوا)
- استفاده از جریان هوا برای تقویت بیس
- تنظیم‌پذیری فرکانس از طریق ابعاد و شکل پورت
♦مزایا:
- قدرت باس بیشتر و صدای بلندتر
- خنک ماندن سیم‌پیچ در طول عملکرد
◊معایب:
- ابعاد بزرگ‌تر و افت دقت صدا در درازمدت
- تداخل فرکانس در بعضی سبک‌های موسیقی
بررسی تجربی عملکرد باکس‌ها در سبک‌های مختلف موسیقی
یک وب‌سایت معتبر در حوزه سیستم صوتی خودرو اقدام به تست دو نوع باکس سیلد و پورتد برای چند سبک موسیقی
مختلف کرده است. نتایج حاصل از رأی کارشناسان به صورت زیر بوده:
| باکس پورتد | باکس سیلد | سبک موسیقی |
| 3 رأی | 3 رأی | پاپ |
| 3 رأی | 3 رأی | راک/آترناتیو |
| 1 رأی | 3 رأی | کلاسیک |
| 5 رأی | 1 رأی | رپ/ R&B |
| 4 رأی | 2 رأی | الکترونیک/دنس |
نتیجه: باکس سیلد برای سبک‌هایی که دقت و تفکیک بالا اهمیت دارد (مانند کلاسیک و راک) مناسب‌تر است؛ در حالی که
باکس پورتد برای سبک‌هایی که بیس عمیق و کوبنده نیاز دارند (مانند رپ و الکترونیک) عملکرد بهتری دارد.
.
مراحل طراحی یک باکس مناسب
1. انتخاب نوع باکس
با توجه به سبک موسیقی و سلیقه شنیداری، بین سیلد و پورتد انتخاب کنید.
2.نحوه محاسبه حجم باکس
برای محاسبه حجم باکس، به سادگی عرض × ارتفاع × عمق را ضرب می کنید .در اندازه گیری از واحد دسی متر
(هر 10 سانتی متر معادل 1 دسی متر) استفاده کنید و جواب را در لیتر دریافت کنید.
Vol (L) = Width × Height × Depth (واحد: دسی‌متر)
• در صورت استفاده از باکس شیب‌دار
عمق مؤثر = (عمق بالا + عمق پایین) ÷ 2
3. انتخاب متریال ساخت
- MDF: متداول‌ترین و مستحکم و باکیفیت
- تخته سه‌لا: سبک‌تر اما محدود برای ساب‌های سنگین
- فیبر: کیفیت پایین، توصیه نمی‌شود
پوشش موکت، چسب چوب قوی، الیاف پشم شیشه یا پلی‌استر نیز برای کنترل اعوجاج داخل باکس توصیه می‌شود.
.
پارامترهای فنی موثر در طراحی باکس
- Vb (حجم داخلی باکس): باید مطابق با کاتالوگ شرکت سازنده باشد
- فرکانس تیونینگ (Tuning Frequency): فرکانسی که باکس و ساب ووفر در آن بیشترین هماهنگی دارند
- Cms: میزان انعطاف مکانیزم تعلیق ساب ووفر؛ هرچه بیشتر، حرکت مخروط آسان‌تر
- VAS: حجم هوایی معادل مقاومت تعلیق؛ هرچه بیشتر، ساب راحت‌تر حرکت می‌کند
.
جمع‌بندی
انتخاب نوع باکس ساب‌ووفر تاثیر مستقیم بر کیفیت و نوع صدای خروجی دارد. باکس سیلد برای افرادی که به دنبال دقت،
تفکیک و کیفیت صدا هستند مناسب‌تر است، در حالی که باکس پورتد برای علاقه‌مندان به بیس قوی و کوبنده گزینه‌ی بهتری
خواهد بود. در نهایت، توجه به کاتالوگ شرکت سازنده، حجم خودرو، سبک موسیقی مورد علاقه و حتی عایق‌کاری مناسب،
می‌تواند بهترین نتیجه را در سیستم صوتی خودرو به همراه داشته باشد.
